Czym jest kultura organizacji i jak ją badać?

Podstawą każdej organizacji prowadzącej działalność gospodarczą niezależnie od jej branży, wielkości czy też samego profilu działalności, jest jej kultura. To właśnie kultura organizacji może stanowić czynnik niezwykle istotny w perspektywie długotrwałego rozwoju firmy na współczesnym rynku. Czym tak naprawdę jest model kultury organizacyjnej? W jakim stopniu wpływa na efektywność danego przedsiębiorstwa?

Czym jest kultura organizacji?

Kulturę organizacji w najprostszy sposób można określić jako zbiór pewnych wartości, idei, norm wspólnych dla grupy osób pracujących w jednym przedsiębiorstwie. Zestaw tych wartości zawiera w sobie hierarchię wartości, wynagrodzenie, rozwój kariery, lojalność i władzę, współuczestnictwo, wzajemne komunikowanie się. Kultura organizacji to wszelkie pojęcia, wartości, normy i przekonania, które są w firmie akceptowane i przestrzegane przez wszystkich lub przez większość.

Kultura to trwała i nie zmieniająca się szybko cecha obrazująca sposób działania danego przedsiębiorstwa. Kultura stanowi ukryty, niedostrzegalny aspekt organizacji.

Jakie znaczenie ma wypracowany model kultury organizacji ?

Kultura organizacji jest wciąż przez wielu menedżerów niedocenianym czynnikiem determinującym funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Organizacja, świadomie kształtując swoją kulturę, ma szansę zwiększyć swoje szanse w rywalizacji z konkurencją, wpłynąć na satysfakcję pracowników, czy poprawić jakość oferowanych produktów. Jednakże, poznanie modelu kultury swojej organizacji w istotny sposób może przyczynić się do funkcjonowania i rozwoju firmy w odniesieniu do różnych aspektów.

Diagnoza kultury organizacji niejednokrotnie jest odpowiedzią na nurtujące pytania kadry zarządzającej:

• W jaki sposób zwiększyć efektywność członków organizacji, w tym wydajność całego przedsiębiorstwa?
• Jak zwiększyć poziom satysfakcji i zaangażowania pracowników?
• Jak kształtować strategię planowania i realizacji zadań?
• Jak przeprowadzić efektywną rekrutację i selekcję nowych pracowników? Czy będą oni zaakceptowani przez innych członków organizacji tworząc zgrany zespół osiągający sukcesy?
• W jaki sposób wprowadzać znaczące zmiany strukturalne, organizacyjne w firmie? W jakim stopniu możemy się spodziewać oporu pracowników w trakcie wprowadzania zmian organizacyjnych?
• Jak zwiększyć swoja efektywność na rynku pracy?
• Jaki obrać kierunek strategii marketingowej firmy?
• W jaki sposób zyskać przewagę konkurencyjna?

Reasumując, poznanie kultury organizacji staje się niezwykle pożytecznym narzędziem kadry zarządzającej, która poprzez politykę personalną posiada możliwość wywierania wpływu na członków organizacji w taki sposób, aby osiągnięte zostały cele prowadzonych strategii rozwojowych firmy. Poprzez diagnozę kultury organizacji można uzyskać jasne wskazówki rozwojowe, pomagające kształtować organizację w pożądanym kierunku.

W jaki sposób zbadać model kultury organizacyjnej panującej w naszej firmie?

Badanie kultury organizacji, jaki panuje wewnątrz przedsiębiorstwa stanowi złożony proces badawczy. Specyfika kultury organizacji każdej firmy w dużym stopniu zależy od profilu działalności, jego wielkości, celów, strategii. W związku z tym powstało wiele metod diagnozy kultury organizacji. Wybór metody badawczej przede wszystkim zależy od postawionego problemu i celu badań. Wśród stosowanych metod badawczych wykorzystuje się zarówno metody ilościowe jak i jakościowe.

Metody ilościowe – służące przede wszystkim do uzyskania obrazu kultury w danym momencie, są niezbędne do wskazania wymiaru lub parametrów kultury. Wybór metod ilościowych, ukierunkowany jest na liczbowy opis i wyjaśnienie rzeczywistości. Pomiar realizowany jest przy zastosowaniu przede wszystkim technik takich jak:

• PAPI
• CATI
• CAWI

Nierzadko w ramach metod ilościowych wykorzystywany jest model konkurujących wartości oparty na kwestionariusz ankiety OCAI, po zastosowaniu którego możliwe jest przyporządkowanie kultury badanej organizacji do jednego z czterech głównych typów kultury:

• hierarchii
• rynku
• adhokracji
• klanu

Narzędziem badawczym w ramach tej metody jest specjalnie przygotowany kwestionariusz ankiety, zawierający sześć pytań w zakresie głównych aspektów funkcjonowania danej organizacji.

Metody jakościowe – skupiające się na szczegółowym określeniu panującej w danych przedsiębiorstwie kultury organizacyjnej. Zastosowanie metod jakościowych nabiera szczególnego znaczenia w zakresie ustalenia kierunku zmian kultury organizacyjnej, w celu zbliżenia się do modelu najbardziej pożądanego. Wykorzystywane metody jakościowe w badaniu kultury organizacji:

• indywidualne wywiady
• wywiady grupowe
• obserwacja, w tym obserwacja uczestnicząca

Bez względu na przyjętą metodologię badań kultury organizacji, najistotniejszą kwestią jest wykorzystanie zdobytych informacji w procesie zarządzania. To właśnie wykorzystanie panującej kultury organizacyjnej w firmie, jak i jej świadome kształtowanie daje możliwości długotrwałego rozwoju firmy.